Stroomnet krijgt impuls van miljarden euro’s: ‘Een op de drie straten moeten we openbreken’

Dat meldt Annemiek Berends, manager bij TenneT. "We staan aan de vooravond van een enorme operatie, waar iedereen in de provincie wat van zal merken", laat zij weten. Recent is TenneT al gestart met de bouw van een nieuw groot elektriciteitsstation bij Ter Apelkanaal. Eind dit jaar volgt een nieuw station bij Veenoord, op een terrein van twaalf hectare.

"Maar daar blijft het niet bij", zegt Berends. "Er komen ook nieuwe stations bij Emmen, Hoogeveen, Meppel en Wijster." Bovendien worden de komende jaren elf bestaande elektriciteitsstations fors uitgebreid. "We moeten het hele systeem anders gaan inrichten." Nieuwe stations worden bovendien verbonden met kilometers aan dikke kabels onder de grond. Het project loopt tot globaal 2030-2031.

Tot in de woonwijken zal deze opgave de komende jaren duidelijk zichtbaar zijn, zegt Greetje Bronsema, strategisch adviseur bij regionale netbeheerder Enexis. "Want niet alleen de hoogspanning moet meer capaciteit krijgen om aan de vraag van ondernemers en consumenten te kunnen voldoen, dat geldt ook voor de middenspanning en laagspanning. We zullen zo'n beetje een op de drie straten open moeten breken om er nieuwe en dikkere kabels te leggen, bijvoorbeeld."

Ze vervolgt: "Bestaande transformatorhuisjes in de woonwijken worden vervangen door grotere exemplaren, bovendien zullen er ook honderden van dit soort huisjes bij gaan komen. Alles bij elkaar hebben we het over een gigantische ruimtelijke puzzel."

De operatie is volgens de netbeheerders hoognodig. "Sinds 2022 is de vraag naar stroom explosief toegenomen. Daar komt bij dat er steeds meer duurzame energie van met name zonnepanelen wordt aangeboden. Het huidige netwerk kan dat niet aan."

Op zonnige dagen kan er in sommige gebieden momenteel bijvoorbeeld al snel tien tot twaalf keer zoveel stroom worden aangeboden, dan er op dat moment verbruikt wordt. Dat moet worden getransporteerd naar gebieden waar wel vraag is. Een te grote druk op het net leidt tot meer storingen.

De wachtlijst van bedrijven met grootschalige aanvragen groeit dan ook gestaag. Bronsema: "Op dit moment staan er in Drenthe 250 bedrijven op de wachtlijst met plannen om extra elektriciteit af te nemen, en dubbel zoveel ondernemers met aanvragen om juist duurzame elektriciteit te leveren. Dat kunnen we nu helaas niet aan."

Hoe lang bedrijven moeten wachten tot er weer ruimte is op het net, is volgens haar lastig te zeggen. "Dat hangt erg af van de locatie en van de snelheid waarmee wij door maatregelen weer extra ruimte krijgen. Het kan een jaar duren, maar ook langer." Door de problemen op het net, kunnen ondernemers daardoor nu niet verduurzamen of uitbreiden.

Voorlopig blijft het krap op het energienet. Berends: "Met alle investeringsplannen die er nu liggen, gaat de situatie op den duur verbeteren, maar de nieuw geplande elektriciteitsstations staan er natuurlijk niet van vandaag op morgen. Gemiddeld duurt dat zes tot acht jaar per locatie, afhankelijk van procedures, bouwmaterialen, mankracht en eventuele bezwaren."

Daarom is het devies van de netbeheerders om, naast nu in te zetten op versteviging van het netwerk, vooral ook slim en efficiënt gebruik te maken van stroom. Bronsema: "Dat kunnen particulieren natuurlijk ook doen, door bijvoorbeeld vooral stroom te gebruiken op de momenten dat je het zelf met zonnepanelen ook opwekt."

Momenteel zijn dit nog vrijblijvende adviezen richting consumenten en bedrijven, om slim om te gaan met de energiedruk. Berends: "Maar ik zou me zo kunnen voorstellen dat we op den duur meer zullen moeten sturen om deze gedragsverandering te versnellen. Bovendien pleiten we voor een soort crisis- en herstelwet voor het bouwen van de nieuwe elektriciteitsstations, om de vaart er zo veel mogelijk in te houden."