Hof gewraakt in zaak 'zwembadmoord' na per ongeluk publiceren van een vonnis

"Door het vonnis te publiceren voorafgaand aan de mondelinge uitspraak kan je spreken van vooringenomenheid", zegt advocaat Wilko ten Have. Hij staat Monique H. (44) uit Hollandscheveld bij.

Het arrest (vonnis) van Johan L. (59) uit Kampen verscheen online. Daarover berichtte Dagblad van het Noorden. Daar valt volgens Ten Have uit op te maken hoe het hof over de zaak denkt. De vier zitten vast voor de moord op Jan Elzinga (40) in 2012. De man werd doodgeschoten voor de poort van het zwembad in Marum. Sindsdien heet de zaak de 'zwembadmoord'.

"Mijn mond viel open", zei de voorzitter van het gerechtshof. Hij is al jarenlang raadsheer (rechter in hoger beroep). "Misschien wel de oudste. Ik kan u zeggen: ik heb dit niet eerder meegemaakt", zegt hij over de voortijdige publicatie van één van de vonnissen. Hij wilde de aanwezigen niet vermoeien met de interne aangelegenheden: "Maar er is iemand geweest die met de vinger op de knop heeft gedrukt. Niet één keer, maar meermalen". En dat is volgens hem 'afschuwelijk, excuses'.

Het hof berust zich niet in het wrakingsverzoek. Maar de wet zegt nu eenmaal dat de voorzitter bij een dergelijk verzoek direct de hamer moet neergooien. "We kunnen nu helemaal niets." Vanmiddag komt de wrakingskamer nog bijeen. Vermoedelijk wordt de beslissing dezelfde middag bekend gemaakt.

"Dit is bizar", zegt Bart Nooitgedagt, advocaat van L. "Dat dit voortijdig is gepubliceerd, had nooit mogen gebeuren." Hij noemt het een buitengewoon bijzonder situatie.

"Dit wekt de schijn van partijdigheid op. Ik ga er zonder meer van uit dat de hele zaak opnieuw moet. Daar is bij mij geen twijfel over." Volgens de advocaat is het eerder gebeurd dat een uitspraak vroegtijdig uitlekte. "Toen stapten de rechters zelf op. Zo meteen komen de rechters samen. Ik hoop dat ze zelf opstappen."

Eind februari eiste het Openbaar Ministerie (OM) in hoger beroep celstraffen tussen 12 en 20 jaar tegen het viertal. De toenmalige vriendin van Elzinga, Monique H. (44) uit Hollandscheveld en haar broer Marcel H. (42) uit Nieuw-Roden hoorden de hoogste straf tegen zich eisen: 20 jaar cel. Dat is gelijk aan de eerdere veroordeling door de rechtbank in Groningen.

Hun 62-jarige moeder Coby van der L. uit Roden zou 17 jaar moeten zitten. Dat is drie jaar minder dan wat de rechtbank in Groningen had beslist.

De 59-jarige Johan L. uit Kampen leverde volgens het OM het wapen en zou 12 jaar cel opgelegd moeten krijgen. De rechters in Groningen beslisten destijds 7 jaar cel. De man erkende dat hij de familie een wapen leverde. Hij wist niet dat dat zou worden gebruikt voor een moord, zei de man destijds tegen de rechters.

De vier werden in juli 2021 opgepakt na een nieuw politieonderzoek in de moordzaak. Op dat moment zaten twee mannen vast, die in 2012 kort na de moord waren opgepakt. Een man uit Zwolle haalde de trekker over en kreeg daarvoor 15 jaar cel opgelegd. Zijn directe opdrachtgever uit Kampen werd veroordeeld tot 20 jaar cel.

De laatste besloot tijdens zijn detentie, in ruil voor een fikse strafkorting, nieuwe verklaringen en bijbehorende bewijzen op tafel te gooien. Volgens hem zat uiteindelijk de schoonfamilie achter de moord. Het OM sloot een deal met de man, die vervolgens kroongetuige werd in het nieuwe onderzoek dat werd opgetuigd.

Tijdens het strafproces van de vier door de rechtbank in Groningen bleek een deel te zijn gelogen. Toch zag de rechtbank in Groningen voldoende om het viertal te berechten. De verdachten zeggen dat zij onterecht vastzitten. Ze zitten op basis van leugens in detentie en het OM had nooit een deal mogen sluiten, zo stellen ze.

In Nederland heeft de burger recht op een onpartijdige rechter. Wanneer een verdachte de mening heeft dat dit niet het geval is, kan hij of zij een wrakingsverzoek indienen. Een wrakingskamer, die bestaat uit drie andere rechters, bekijkt dan of de wraking terecht is. Een wrakingsverzoek moet altijd in behandeling worden genomen.